«راهبرد معاصر» بررسی می‌کند؛
فرصت‌های تشکیل حشدالشعبی برای عراق و مقاومت
حشدالشعبی از زمان تشکیل سرمنشا برکات فراوانی برای عراق و منطقه بوده است. اقداماتی که این سازمان انجام داده منحصر به عراق نیست و برای کل منطقه منشا خیر داشته است. فرصت‌های تشکیل این گروه نیز منحصراً در ابعاد امنیتی و نظامی نبوده و در سایر عرصه‌ها همچون مبارزه با فساد، کمک به مسائل خدماتی و مشکلات موجود در عراق و تامین امنیت مسائل مختلفی همچون انتخابات و اربعین در عراق نقش دارد.
به گزارش «راهبرد معاصر»؛ حشدالشعبی یا همان بسیج مردمی عراق در سال 2014 میلادی و بعد از حمله داعش به مناطق شمالی عراق تشکیل شد. زمینه‌های تشکیل حشد ابتدا فتوای مرجعیت دینی در عراق و دوم فرمان نخست وزیر وقت عراق یعنی نوری مالکی بود. داعش که توان خود را بر روی مناطق مرکزی و سپس جنوبی عراق قرار داده بود، به دنبال آن بود که با جنایتها و جنگ کشتاری که در عراق به راه انداخته بود، به مرزهای شرقی عراق برسد. اما تشکیل حشدالشعبی و مقابله این گروه با داعش منجر شد که این گروه در همان مناطق شمالی عراق متوقف شود و در نهایت نیز توسط همین گروه‌های مردمی نابود شود. حشدالشعبی را باید یک گروه مقاومت منطقه‌ای تعریف کرد. زیرا اقدامات این گروه در عراق منجر به ایجاد ثبات در سطح منطقه شده است.
حشد و ساختار قانونی آن
بعد از تشکیل حشدالشعبی بسیاری به دنبال ان بودند که این گروه را منحل کنند و یا براساس یک مدل همانندی بعضی گروه‌ها را با اسامی همچون حشدالوطنی برای مقابله با آن تشکیل دادند. اما حشد از سال 2015 به یک سازمان رسمی و مرتبط با نخست‌وزیر تبدیل شد. درپی این مصوبه این نیرو به‌صورت رسمی، بخشی از ساختار نیروهای مسلح عراق محسوب و وابسته به فرمانده کل نیروهای مسلح شد. اکنون حشد به عنوان یک سازمان قانونی و رسمی در عراق است و برخی برنامه‌ها که برای این گروه در نظر گرفته شد که آن را بعد مدت‌ها منحل کنند، به نتیجه نرسید.
فرصت‌های تشکیل حشدالشعبی
تشکیل حشدالشعبی فرصت‌هایی برای عراق و منطقه داشته که به اختصار به آنها اشاره می‌شود.
- از بین بردن داعش در عراق: همان گونه که فلسفه تشکیل حشدالشعبی مقابله با داعش بود، این سازمان در اولین گام نیز طی چندسال مبارزه با این هسته تکفیری صهیونیستی خلافت خودخوانده و سرزمینی آن را از بین برد. همین قدرت نمایی حشدالشعبی منجر به این شد که برخی بازیگران همچون آمریکا به تکاپو بیفتند و اقداماتی را برای انحلال و تضعیف این سازمان انجام دهند. در اولین اقدام به تشکیک و تفرقه در درون این سازمان اقدام کردند و حشدایرانی و... آن را نامیدند. در مرحله دوم مترصد حذف این سازمان از نیروهای مسلح عراق بودند و عضویت آن را در نیروهای مسلح عراق نافی سایر سازمان ها می دانستند. در مرحله سوم حشدالشعبی را با پروژه های مختلف درگیر کردند که بیشتر این طرح ها حول مساله امنیت می چرخد. در گام چهارم اقدام به فضاسازی رسانه ای علیه حشد کردند و انها را متهم به فعالیت های سیاسی و اقتصادی کردند. این در حالی است که همه ی این اتهامات در جهت تضعیف حشدالشعبی بود و بسیاری از این طرح ها ناکام ماند.
- مقابله به هسته های داعش: نابودی خلافت خودخوانده داعش منجر به از بین رفتن کامل این گروه نشد و بعد از متلاشی شدن این گروه، هسته های آن در مناطق مختلف عراق حضور دارند. یکی از اقداماتی که حشدالشعبی در مقطع کنونی درحال انجام آن است، مقابله با همین هسته ها است. این هسته ها نیز در مناطقی همچون صلاح الدین و دیاله و الانبار هستند و چنانچه با آنها مقابله نشود، اقدام به عضوگیری و در نهایت اقدامات تروریستی خواهند کرد.
- ناکامی طرح های آمریکا: آمریکا در قالب آموزش نیروهای مسلح عراق مداخلات گسترده ای را در عرصه های مختلف نظامی، امنیتی، سیاسی و اقتصادی انجام می دهد. یکی از برنامه هایی که آمریکا برای عراق در نظر گرفته وابستگی کامل و بدون قیدوشرط این کشور در مسائل مختلف به واشنگتن به ویژه در بحث نظامی و امنیتی است. یکی از سازمان هایی که مانع انجام چنین کاری شده و با اقدامات آمریکا مقابله کرده، حشدالشعبی است. اکنون نیز آمریکا در قالب فعالیت های مستشاری اقدام به تاسیس NGO هایی کرده است که این مراکز به پیشبرد فعالیت ها و اقدامات امریکا کمک کنند.همین مراکز به اصطلاح NGO اکثریت در فعالیت های جنگ نرم و رسانه ای و تحریک مردم عراق به اغتشاش و اعتراض نقش دارند. یکی از اقدامات موثر حشدالشعبی در ابعاد امنیتی مقابله با این هسته های امنیت محور بوده که همین منجر به ناکامی و پیاده سازی طرح های آمریکا شده است.
- دفع افسد برای منطقه و مقاومت: داعش ماشین جنگی آمریکا، صهیونیست ها و برخی کشورهای منطقه ای برای از بین بردن مقاومت در منطقه بود. هدفی که این بازیگران به دنبال آن بودند از بین بردن مقاومت و حکومت های وابسته به آنها بود که این امر را با گروهی همچون داعش می خواستند که به نتیجه برسانند. صرفا هم به عراق اکتفا نکرده بودند و برنامه ای وسیع برای کل منطقه داشتند. نابودی داعش در عراق توسط حشدالشعبی یک از دستاردهای حشد برای منطقه و مقاومت بود که مقابله با آن منجر به این شد که این غده چرکین بیش از این گسترش پیدا نکند.
- تشکیل کمربند امنیتی منطقه: آمریکایی‌ها و صهیونیست‌ها به این امر اذعان دارند که کمربند امنیتی محور مقاومت از ایران شروع می شود و سپس به عراق، سوریه، لبنان و فلسطین ختم می شود. در این بین تمرکز اصلی آنها ابتدا بر روی کشور سوریه بود که با یک بحران خودساخته قصد براندازی دولت بشار اسد را داشتند. باناکامی در سوریه سراغ عراق آمدند و بعد از ناکامی نظامی با تشکیل داعش، سراغ اقدامات مثابه همچون درگیری های داخلی رفتند. از منظر آنها تنها گروه یا سازمانی که این طرح ها را ناکام کرده، حشدالشعبی است و برای قطع این کمربند نیز باید بر روی حشد تمرکز کرد. زیرا اکنون این گروه در مرزهای غربی عراق مستقر است و حلقه وصل ایران با سوریه و لبنان است. حشدالشعبی با شکست تروریسم در عراق و مقابله با طرح های آمریکا، نقش مهمی در تشکیل کمربند مقاومت داشته است.
ارزیابی نهایی
حشدالشعبی از زمان تشکیل سرمنشا برکات فراوانی برای عراق و منطقه بوده است. اقداماتی که این سازمان انجام داده منحصر به عراق نیست و برای کل منطقه منشا خیر داشته است. فرصت های تشکیل این گروه نیز منحصراً در ابعاد امنیتی و نظامی نبوده و در سایر عرصه ها همچون مبارزه با فساد، کمک به مسائل خدماتی و مشکلات موجود در عراق و تامین امنیت مسائل مختلفی همچون انتخابات و اربعین در عراق نقش دارد. در این میان و باتوجه به فعالیت های مختلف حشد در نابودی تروریسم و ناکامی طرح های معاند مقاومت در عراق و در سطح منطقه ای، برنامه هایی نیز برای تضعیف این سازمان در نظر گرفته شده است. مهمترین طرح یا راهبرد بدبینی نسبت به این سازمان در افکار عمومی عراق و یا به نوعی جدایی بین این سازمان با مردم است. اتهاماتی همچون فساد و دخالت در امورسیاسی از جمله اقداماتی است که آمریکایی ها با جنگ رسانه ای به دنبال آن هستند.